Dansın Çocukların Sosyal ve Duygusal Gelişimine Katkıları
Dans etmenin çocukların gelişimi için birçok açıdan faydası bulunmaktadır. Dans aracılığıyla çocuklar egzersiz yapmaktan hoşlanır ve bu sayede vücutları için fiziksel aktiviteleri sevmenin önemini anlarlar. Bunun yanı sıra çocukların sosyal ve duygusal becerilerinin gelişmesine katkı sağlamaktadır. Dansın sosyal ve duyusal becerilerle ilişkili olduğu konular içinde kendini tanıma, sözsüz ifade ve iletişim, senkronize olma ve bedensel biliş ve öğrenme bulunmaktadır.
Kendini Tanıma
Dans öz farkındalığı, diğer bir deyişle kişinin kendi duygularını, düşüncelerini, değerlerini, güçlü yönlerini ve sınırlamalarını tanıma becerisini geliştirir ve bunların davranışlarını nasıl etkilediğini doğru bir şekilde daha iyi anlayabilmesini sağlar.
Dansın başlıca işlevlerinden biri, sanatsal faaliyet sırasında kendini gözlemleme yoluyla kendini gerçekleştirme sürecidir. Dans ve yaratıcı hareket, öğrencileri bedensel ipuçlarına dikkat etmeye teşvik eder. Bedenleri ve duygusal ifadeleri gözlemleyen öğrenciler sadece diğerlerine ilişkin farkındalık geliştirmezler. Aynı zamanda kendi jest ve mimiklerinin farkına vararak kendi duygu ve düşüncelerine ilişkin de ipuçlarını yakalarlar. Böylece bedenlerinin doğal tepkilerine ilişkin farkındalıkları artar, kendi duygularını daha iyi tanıyabilirler. Dans etkinlikleri çocukların kendi öğrenme tarzlarına ilişkin farkındalıklarını da artırır. Bu kendini tanıma aynı zamanda bedenleri, duyguları ve düşünceleri üzerinde bir kontrol duygusu da geliştirir. Kontrol duygusu ile çocuklar talimatları daha iyi takip eder, başkalarını daha iyi dinler ve diğer çocuklarla ortak bir alanda hareket etmede daha iyi hale gelirler. Öz düzenleme becerisi de denilen bu beceriler çocukların kendilerine ait zihin ve beden alışkanlıklarına yol açıp büyüme konusunda öz-yansıtıcı olmak ve sabırlı olmak gibi yaşamlarının diğer alanlarına da aktarılır. Kontrol duygusu kendilerinden memnun olmalarına ve kendilerine güvenmelerine katkıda bulunur.
Sözsüz İfade ve İletişim
Etkili iletişim kurabilmek için kaliteli sözsüz ifadeye de sahip olmak gerekir. Çocuklar dans aracılığıyla, kontrol duygusunu kazanmaya ek olarak jest ve mimiklerini, duygu ve düşüncelerini göstermek için kasıtlı olarak kullanmayı da öğrenirler.
Senkronizasyon ve Ortak Hareket
Dansta senkronize olma, çocukların aynı anda belirli hareketleri sergileyerek ortak bir şekilde dans etmesini ifade eder. Dolayısıyla çocukların bağ kurma, birbirlerinin duygusal durumuna karşı anlayışlı olma ve işbirliği yapma gibi kişilerarası becerilerini artırıyor olabilir. Ayrıca kimi çalışmalara göre dans eden çocuklarda dans etmeyenlere göre başkalarına saygı ve diğer kültürlere ilişkin farkındalık ve anlayışta artış görülmüştür.
Diğerlerinin farkında olarak kendi başına hareket etmek başkalarıyla bağlılık duygusunu güçlendirmenin yanı sıra sağlıklı sosyal ilişkiler için gerekli olan ben ve diğerleri ayrımını yapabilme becerisini de güçlendirdiği öne sürülmüştür.
Bedensel Biliş ve Öğrenme
Seitz, ‘Bedenlerimizde sadece yaşamayız, onları düşünmek için de kullanırız.’ demiştir. Yani motor becerilerin gelişimi (dans etmek, yürümek, koşmak, yazı yazmak vb.) sadece düşüncelere giden yolu açmakla kalmaz aynı zamanda düşüncelerin somutlaşmış halidir. Dansta öğrenciler soyut kavramları somutlaştırarak (örneğin, gezegenlerin güneş etrafında dönmesini dans ederek canlandırarak), düşüncelerin dış dünyadaki bir temsilini oluştururlar. Bu da onların keşfetmelerini, eleştirmelerini, anlamlandırmalarını, eleştirel düşünmelerini ve bilgi düzeylerini ifade etmelerini, temsil etmelerini ve gözden geçirmelerini sağlar.
Ayrıca spontane jest ve hareketlerin çocukların matematiksel kavramları öğrenmelerine ve akılda tutmalarına yardımcı olduğunu göstermiştir; bu da hareketin, insanların soyut kavramları organize etmeleri için alternatif ve somut bir yol sunabileceğini düşündürmüştür.
Destekleyici öğrenme ortamı
Çocukların dans aracılığıyla sosyal ve duygusal gelişimlerinin desteklenmesi için dans eğitiminde duygusal destek, saygı ve güvenlik kültürünün oluşturulması gerekmektedir. Tüm dans deneyimleri destekleyici olmayabilir. Dans öğretimine yönelik eski usul teknik ve yaklaşımlar aşırı rekabetçi bir ortam dayatabilir, aşağılama ve bedeni utandırmayı içerebilir ve çocukların sınıfa getirdikleri duygu ve deneyimleri ihmal edebilir. Bunun yerine, kapsayıcı, besleyici, bütüncül ve yansıtıcı olacak şekilde yapılandırılmış dans müfredatı ve programları çocukların sosyal ve duygusal becerilerinin gelişimi ve tanıtımı için çok daha uygundur.
Ne yapılabilir?
Her çocuk farklıdır. Dolayısıyla farklı dans stilleri ve ritimler deneyimlenerek çocuk için en uygun olanına, çocuğun geri bildirimleri ve eğitimcinin görüşleri ile karar verilebilir. Bu dans stilleri arasında halk dansları, modern dans, hiphop ve bale örnek olarak verilebilir.
Çocuklara dansın sadece fiziksel bir aktivite olmadığını, aynı zamanda duygusal ifadenin bir yolu olduğunu göstermek ve dansa ilgilerini artırmak için şehirdeki dans gösterilerine katılınabilir. Aynı zamanda Youtube’dan dans ile ilgili videolar izlenebilir.
Stj. Psk. Melike Koçyiğit
KAYNAKÇA
Borowski, T. G. (2023). How dance promotes the development of social and emotional competence. Arts Education Policy Review, 124(3), 157-170. https://doi.org/10.1080/10632913.2021.1961109
Faber, R. (2017). Dance and early childhood cognition: The Isadora effect. Arts Education Policy Review, 118(3), 172-182. https://doi.org/10.1080/10632913.2016.1245166
Kourkouta, L., Rarra, A., Mavroeidi, A., & Prodromidis, K. (2014). The contribution of dance on children’s health. Progress in Health Sciences, 4(1), 229-232.