Okul Öncesi Çocukların Yaptıkları Resimler Bize Ne Anlatır?
Sanat ve resim, çok küçük yaşlardan itibaren gelişimlerinin önemli bir parçası olarak çocukların hayatlarında var olurlar. Resim yapmak, çocuklar ve yetişkinler için ayrı ayrı ele alınmalıdır. Çocukların iç dünyalarını dışa vurabilmelerine, hislerini ve düşüncelerini çevrelerine aktarabilmelerine yardımcı olan resim yapma eylemi; aynı zamanda bir oyundur. Piaget, resmin simgesel bir oyun olduğunu söyler. Çocuğun yaşamında resim, hem kendi iç dünyasını hem de çevresindeki dış dünyayı anlamlandırmak için kullandığı bir araçtır ve yetişkinlerle kıyasladığımızda, üretim sırasında sanatsal kaygının var olmadığı söylenebilir.
Çocuklar büyürken, yaratıcılıkları da gelişir. Yaratıcılığı ilk gözlemlediğimiz yer, oyundur. Belli bir yaşa kadar arttığı ve o yaştan sonra ya sabit kalarak ya da azalarak devam ettiği öne sürülen yaratıcılığın gelişmesi için çocuklara erken yaşlarda olanaklar sunmak ve ergenlikte de bu yaklaşımı sürdürmek önemlidir.
Eisner’a göre, çocukların çizgileri de gelişimsel basamaklardan geçer. Sanat hayatlarının başında havada süzülen figürler çizen çocuklar, zamanla kullandıkları kağıdın alt sınırını figürleri bir zemine oturtmak için kullanmaya başlarlar.
Çocukların yaklaşık olarak 2 yaşından 4 yaşına kadar süren karalama dönemleri noktalar ve çizgilerle başlar; bu çizgiler çaprazlaşır, eğri büğrü olur ve en sonunda çembere dönüşürler. 4. yaşta, görsel kontrolleri biraz daha gelişen çocuklar kafaları daireden oluşan; elleri, kulakları ve belki de bir ağzı bulunan insan figürleri çizmeye başlayarak karalama dönemine son verirler.
Karalama döneminin başlarında, motor becerileri şimdilik kısıtlı olan 2 yaş civarı çocuklar Kellogg’un “anlamsız basit karalamalar” diyerek tanımladığı eserler oluşturur.
3 yaşa doğru, “belirgin şekiller” kendilerini göstermeye başlarlar ve karalamaların içinde geometrik şekilleri seçmeye başlarız.
Karalama dönemindeki çocukların çizim süreçlerinin motor beceriler açısından gözlemlenmesi, resim bittikten sonra çizgilerinin incelenmesi yetişkinlerin çocuğun gelişimini takip edebilmesi için etkili bir yol olabilir. Çocuklarla çizdikleri resimler üzerine sohbet etmek, çocuğun kabul gördüğünü ve değerli olduğunu hissetmesi açısından önemlidir. Karalama dönemindeki çocuklara resim yaparken müdahale etmemek, özgün ve yaratıcı olmalarına izin vermek önerilen yaklaşımlardır.
Çocuklar karalama dönemini insan figürlerinin başlamasıyla sonlandırdıktan sonra, şema öncesi dönemin tek boyutlu ve ayrıntılı eserlerine geçerler.
Eisner’ın bahsettiği nesneleri zemine oturtma hali bu yaşlarda oluşmaya başlar. Çocuklarla yaptıkları resimler ve neler anlattıkları üzerine konuşmak, figürlerin onların zihninde neyi temsil ettiğini öğrenmeye çalışmak iç dünyalarını anlamanın ve ilkokul yaşına gittikçe yaklaşan çocukla sohbet başlatmanın etkili ve eğlenceli bir yolu olabilir.
Stj. Psk. Zeynep Günhan
KAYNAKÇA
ARTUT, Ö. G. K. (2004). Okul Öncesi Resim Eğitiminde Çocukların Çizgisel Gelişim Düzeylerine İlişkin Bir İnceleme. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(1).
AYDIN, U. Ö. (2017). Okul öncesi resim eğitiminde çocuğun çizgisel gelişimi (2-7 yaş). Kastamonu Eğitim Dergisi, 25(6), 2215-2228.
Canel, A. N. (2011). Çocuklar Neden Resim Çizer?. Sanat ve İnsan Dergisi, 3, 1-6.
Toku, M. (2001). Cross-cultural Analysis of Artistic Development: Drawing by Japanese and U.S. Children. Visual Arts Research, 27(1), 46–59. http://www.jstor.org/stable/20716021
Yavuzer, H. (1992). Resimleriyle çocuk. Remzi kitabevi. *
http://oyaabacisanategitimi.blogspot.com/2010/04/cocugun-sanatsal-gelisimi.html *